Anonim
Kitap Sevenlerle Ekibi
Okuma yazma bilmiyorsak, akşamları bilenlerin ayak uçlarına ilişir, büyülü bir şiirin, romanın ya da öykünün içinde bizi birlikte dolaştırmasını isteyebilirdik. Biliyorsak, çok değil yalnızca, evet hepi topu bir kitabı başucumuza koyar, içinde bize ait, sakladığımız bir duyguyu yıllarca yoldaş edinirdik. Oysa sonuç şu; biz okumayı biliyor (bu okumayı bilmek konusu çok su kaldırır) ama sevmiyoruz. Böylesi bir topluma yazmak da, yazdığını doğru "anlatabilmek de" kolay olmuyor. Bilmeyen ve sevmeyenlerden mütevellit bir kütleye yazdıklarını pazarlamacı gibi satmaya çalışan kadınlar ve erkekler var. Kütle beni okusun diye, onların istediği şeyleri yazan yazıcılar da... Ve hatta okunmasa bile kitaplarının satın alınmasını isteyen, gururu okşanmaya gereksinim duyan zavallıcıklar. İşte okuyucu ile yazar arasındaki tuhaf Türkiye orijinli ilişki... Bu tuhaf okuyucu-yazıcı ilişkisinden yürüyerek anlatmaya çalıştığıma geleyim.
Okuyanların kendi içinde çözümlemesi yapılmalı. Bir okuyucu kütlesinden misalliyerek anlatacağım. Kitabı eline alan bir kadın, yazarına okuyalım bakalım, nasıl fantezilerin var, demiş. Gülmeden önce, şunları da bilelim. Osmanlı'yı yanlış anlattığı için romancıya tarih dersi verenlere rastladım. Şiiri, şairin hangi sevgilisine yazdığına kesin şahitlik yapabilecek inanmışlar da bulabilirim. Kütlenin maksadı kitap okumak değil, buradan bakınca, yazan... Onu yüceltmek ya da yere çalmak istiyor, meramı belli. Dolayısıyla yazan ile eser arasında kopmaz bir bağ kuruluyor. Bu bağın tariflenmesinde de, eğer maksat yazanı itin kıçına sokmaksa, kaba, birebir, ahlakçı ve kimi zaman da intikamcı bir yol seçiliyor. Kadınların yüzyıllar boyu edebiyattan uzaklığında, yazdıklarında da otosansüre yenik düşüp başarısız olmalarında bu saçma sapan bakış açısı rol oynamıştır.
Peki, yazar ile eser aynı masada bile oturmamış iki ayrı varlık mıdır? Bunu demediğim kesin. Yazar sözcükleri sıralayan bir görevlidir, hepsi bu. Bunu anlamak gerekiyor. Freud'un ruhunu çağırıp, dizili o sözcüklerden bir portre çıkarmasını istemekten söz açmıyorum, bu yapılabilir. Yazan insanla, yazmadığı zamandaki insan arasındaki uçurumdan dem vuruyorum. Yaratı otopsisi yapılmak üzere raflarda acımasız ellerinize teslim olmuş zaten, ölüm gerekçesi olarak da yazanın adını rapora koyacaksınız. Daha ne istiyorsunuz?
Hödük bir okuyucu kütlesinin, anlattığım manada haksızlığına uğramış en geniş kesim şairlerdir. Kullandıkları imgelere sığınan ve gerçekçi şiirden uzakta yazan şairler de ne yazık ki en bahtsız edebiyatçılar olmakta. Neşteri elinde bekleyen o kütle usta bir operatör nezaketiyle de tarumar etmiyor şiiri ve şairini. "Allah Allah" nidalarıyla saldırıyor. Şairi ölmeden ve unutulmadan onun yaşadıkları, şiir kendi bağımsızlığını ilan edemiyor.
Sonuç o ki; yaratıcısı yok olmadan bir kütleye yaratılanı anlatabilmek mümkün değil.
Kütle için fıtratına uygun not: Şairler sevmeden sevdim demezlermiş, romancıların ise hep yalan yazdığı söylenir. Şiirin romandan ekseri daha kısa olmasının sebebi budur. Çok laf yalansız olmaz. Kullanırsınız diye.
